1、A Numroderfrence ISO9418:1998 (F) NORME INTERNATIONALE ISO 9418 Premiredition 19981115 AronautiqueetespaceRivets ordinaires,enaluminiumouenalliages daluminiumSpcification dapprovisionnement AerospaceRivets,solid,inaluminiumoraluminiumalloys ProcurementspecificationISO9418:1998(F) ISO1998 Droitsderep
2、roductionrservs.Saufprescriptiondiffrente,aucunepartiedecettepubli cationnepeuttrereproduiteniutilisesousquelqueformequecesoitetparaucunpro cd,lectroniqueoumcanique,ycomprislaphotocopieetlesmicrofilms,sanslaccord critdelditeur. Organisationinternationaledenormalisation Casepostale56 CH1211Genve20 Su
3、isse Internet isoiso.ch ImprimenSuisse ii Sommaire Page 1Domainedapplication . 1 2Rfrencesnormatives 1 3Termesetdfinitions 2 4Assurancedelaqualit 3 4.1Gnralits . 3 4.1.1Agrmentdesfabricants 3 4.1.2Rceptiondesrivetsordinaires 3 4.2Conditiondexcutiondescontrlesetessaisderception 4 4.3UtilisationdelaMa
4、trisestatistiquedeprocd(MSP) . 4 5Exigencesetmthodesdessai. 4 6Archivageetrapportsdessai 11 7Certificatdeconformit . 11ISO ISO9418:1998(F) iii Avantpropos LISO(Organisationinternationaledenormalisation)estunefdration mondialedorganismesnationauxdenormalisation(comitsmembresde lISO).LlaborationdesNor
5、mesinternationalesestengnralconfieaux comitstechniquesdelISO.Chaquecomitmembreintressparune tudealedroitdefairepartieducomittechniquecrceteffet.Les organisationsinternationales,gouvernementalesetnongouvernementales, enliaisonaveclISOparticipentgalementauxtravaux.LISOcollabore troitementaveclaCommiss
6、ionlectrotechniqueinternationale(CEI)en cequiconcernelanormalisationlectrotechnique. LesNormesinternationalessontrdigesconformmentauxrgles donnesdanslesDirectivesISO/CEI,Partie3. LesprojetsdeNormesinternationalesadoptsparlescomitstechniques sontsoumisauxcomitsmembrespourvote.Leurpublicationcomme Nor
7、mesinternationalesrequiertlapprobationde75 %aumoinsdes comitsmembresvotants. LaNormeinternationaleISO9418atlaboreparlecomittechnique ISO/TC20,Aronautiqueetespace, souscomit SC4, lmentsde fixationpourconstructionsarospatiales.NORMEINTERNATIONALE ISO ISO9418:1998(F) 1 AronautiqueetespaceRivetsordinair
8、es,enaluminiumouen alliagesdaluminiumSpcificationdapprovisionnement 1Domaine dapplication LaprsenteNormeinternationalespcifielescaractristiquesetlesexigencesdassurancedelaqualitdesrivets ordinairesfabriqusenaluminiumouenalliagedaluminiumpourlesconstructionsarospatiales. Elleestapplicablechaquefoisqu
9、elleestrfrencesurundocumentdedfinition. 2Rfrences normatives Lesdocumentsnormatifssuivantscontiennentdesdispositionsqui,parsuitedelarfrencequienestfaite, constituentdesdispositionsvalablespourlaprsenteNormeinternationale.Pourlesrfrencesdates,les amendementsultrieursoulesrvisionsdecespublicationsnesa
10、ppliquentpas.Toutefois,lespartiesprenantes auxaccordsfondssurlaprsenteNormeinternationalesontinvitesrechercherlapossibilitdappliquerles ditionslesplusrcentesdesdocumentsnormatifsindiqusciaprs.Pourlesrfrencesnondates,ladernire ditiondudocumentnormatifenrfrencesapplique.LesmembresdelISOetdelaCEIpossde
11、ntleregistredes Normesinternationalesenvigueur. ISO28591:1989, RglesdchantillonnagepourlescontrlesparattributsPartie1:Plansdchantillonnage pourlescontrleslotparlot,indexsdaprsleniveaudequalitacceptable(NQA) . ISO7870:1993, CartesdecontrlePrincipesgnrauxetintroductionlemploi . ISO7966:1993, Cartesdec
12、ontrlepouracceptation . ISO8258:1991, CartesdecontrledeShewhart . ISO9002:1994, SystmesqualitModlepourlassurancedelaqualitenproduction,installationetprestations associes. ISO/TR13425:1995, Guidepourlaslectiondesmthodesstatistiquesennormalisationetenspcifications . ASTME112:1996 1) , StandardTestMeth
13、odsforDeterminingAverageGrainSize . 1)Publiepar:AmericanSocietyforTestingandMaterials(ASTM),1916,Racestreet,Philadelphia,PA19103,USA.ISO9418:1998(F) ISO 2 3 Termesetdfinitions PourlesbesoinsdelaprsenteNormeinternationale,lestermesetdfinitionssuivantssappliquent. 3.1 lot quantitderivetsordinairesprts
14、lemploi,ralisssuivantlammegammedefabrication,partirdunmatriau issudunemmecoule(mmetraitementthermiquedelalliage),demmenumrodedocumentdedfinition,de mmecodediamtreetdemmecodelongueur,ayantsubiensemblelestraitementsthermiquesdanslesmmes conditionsspcifiesetproduitesdefaoncontinue 3.2 chantillondefilri
15、vet longueurdefil,prleveuneextrmitdelacouronneutilisepourlafabricationdesrivetsdulot NOTELeschantillonsdefilrivetdoiventsubirlesmmestraitementsthermiquesquelesrivetsdulot,enmmetemps. 3.3 chantillonderivet rivetprlevauhasarddanslelot 3.4 documentdedfinition documentspcifiantdirectementouindirectement
16、touteslesexigencespourlesrivets NOTELedocumentdedfinitionpeuttreuneNormeinternationale,unenormenationale,unenormedentrepriseouun dessin. 3.5 crique rupturedanslematriau,quipeutstendreentoutesdirectionsetquipeuttrecaractreintercristallinou transcristallin 3.6 rayure dfautdesurfacelongitudinalouvert 3
17、.7 repli dfautdesurfaceprovoquparlerabattementsurellesmmesdeparticulesdemtaloudartesvivesquisont ensuitematricesensurface 3.8 incrustation incrustationdeparticulesmtalliquespouvantseproduirependantloprationdefrappefroid 3.9 soufflure dfautapparaissantlasurfacedumtalouproximitdelasurface,provoquparun
18、dgagementdegazdans unezonesituesouslasurface 3.10 porosit cratre petitecavitdanslasurfacedumtal,provoqueparunelectrodpositionnonuniformeouparlacorrosionISO ISO9418:1998(F) 3 3.11 dfautcritique dfautqui,daprslejugementetlexprience,estsusceptibledeconduireunmanquedescuritoudes risquesdaccidentpourlesu
19、tilisateurs,lepersonneldentretien,ouceuxquidpendentduproduitconsidr,ou bienquipourraempcherlaccomplissementdelafonctiondunproduitfinalplusimportant 3.12 dfautmajeur dfautqui,sanstrecritique,risquedeprovoquerunedfaillanceoubienderduiredefaonimportantela possibilitdutilisationduproduitconsidrpourlebut
20、quiluiestassign 3.13 dfautmineur dfautquinerduitvraisemblablementpasbeaucouplapossibilitdutilisationduproduitconsidrpourlebutqui luiestassign,ouquitraduit,parrapportauxspcificationsfixes,unedivergencenentranantquepeude consquencesapprciablessurlutilisationoulefonctionnementefficacedeceproduit 3.14 p
21、landchantillonnage planselonlequelunouplusieurschantillonssontprlevspourobteniruneinformationetsipossibleconduire unedcision 3.15 niveaudequalitacceptable NQA pourcentagemaximaldedfectueux(oulenombremaximaldedfautsparcentunits)qui,pourlecontrlepar chantillonnage,peuttreconsidrcommesatisfaisantentant
22、quecaractristiquemoyennedelaqualitdela production NOTE Envariante,niveaudequalitqui,dansunplandchantillonnage,corresponduneprobabilitdacceptation spcifie,maisrelativementforte 4 Assurancedelaqualit 4.1Gnralits 4.1.1 Agrmentdesfabricants Lefabricantdoitsatisfaireauxprocduresdassurancequalitetdagrment
23、dfiniesdanslISO 9002.Ces procduresontpourbutdassurerquunfabricantdisposedunsystmequalitetquilestapteraliser,de manirergulire,desrivetsordinairesrpondantauxexigencesdequalitspcifies. LagrmentdufabricantdoittredlivrparlesAutoritsdecertification,ouleurreprsentantdlgu,quipeuttre lepremiermatreduvre. 4.1
24、.2 Rceptiondesrivetsordinaires Lescontrlesetessaisderceptiondesrivetsordinairesontpourbutdevrifier,delafaonlaplussimple,la moinscoteusemaislaplusreprsentativedesconditionsrellesdemploi,etaveclincertitudeinhrenteau contrlestatistique,quelesrivetsordinairessontenmesuredesatisfaireauxexigencesdelaprsen
25、teNorme internationale. Lescontrlesetessaisderceptiondoiventtreeffectusparlefabricantousoussaresponsabilit. Lefabricantestresponsabledelaqualitdesrivetsordinairesraliss.ISO9418:1998(F) ISO 4 4.2 Conditiondexcutiondescontrlesetessaisderception Lescontrlesetessaisderception(exigences,mthodes,nombreder
26、ivetsordinaires)sontindiqusdansle Tableau1.Ilsdoiventtreeffectussurchaquelot.Lesrivetsordinairesdoiventtreprlevsdanslelot contrlerparchantillonnagesimpleauhasard. Chaquerivetordinairepeuttreaffectplusieurscontrlesouessaisconditionquaucunedeses caractristiquesnaittaltrependantlunquelconquedecescontrl
27、esouessais. Lesrivetsordinairesdevantsubirlescontrlesouessaisdestructifspeuventtreprlevsparmiceuxayantsubi lescontrlesouessaisnondestructifs. Unlotnayantpassatisfaitaucontrlederceptionnedoittredenouveauprsentlarceptionquelorsque touteslesunitsdfectueusesonttenleveset/outouslesdfautscorrigs. Dansceca
28、s,leoulesparamtresayantentranlerefusdoiventtrevrifissurunchantillonnagedoubleavec lemmeniveauacceptable. Silobjetdurebutrsultedelamthodeopratoire,delquipementdessaioudundfautdetraitementthermique quipeuttrecorrigdunemaniresatisfaisante,lesessaispeuventtrereprisaprsliminationdelacause,pour autantquel
29、etraitementdesurfaceventuelaittsupprim,sansnuirelutilisationfinaledurivet,avantle nouveautraitementthermique.Unenoteseraporteceteffetsurlesdocumentsdecontrlecorrespondants. Saufspcificationcontraire,latempraturedessaidoittrelatempratureambiante. 4.3 UtilisationdelaMatrisestatistiquedeprocd(MSP) Lors
30、quunecaractristiqueestobtenueparunprocdstatistiquementmatris,lefabricantalapossibilit,pour prononcerlaconformitdelacaractristique,desabstenirduprlvementsystmatiquefinalprvudansla prsenteNormeinternationale,silestenmesurede justifierformellementcechoix,ensappuyantsur lISO/TR13425etlesnormesquiysontci
31、tes. Cettejustificationcomprendralesphasesncessairessuivantes: analysedescaractristiquesclsduproduit; analysedesrisquespourchaqueprocdmisenuvre; dterminationdesparamtreset/oudescaractristiquessuivresousMSP; dterminationdescapabilitsdechaqueprocd; tablissementduplandecontrleetintgrationdansleprocessu
32、sdefabrication; tablissementdesgammesetcartesdecontrle(ISO7966,ISO7870,ISO8258); exploitationdescartesdecontrlepourconsolidationdesdonnes; dterminationdesauditsmeneretdescontrleseffectuerpourassurerlafiabilitdudispositif. Pourtreutilisableenproduction,cedispositifauraitdtrevalidaupralableparlorganis
33、mequalificateursoiten phasedequalification,soitaposterioriselonlecas,parlanalysedudossierjustificatifetdesrsultatsdescontrles dequalificationtelsquilssontprvuslarticle5. 5 Exigencesetmthodesdessai VoirTableau1.ISO ISO9418:1998(F) 5 Tableau1Exigencestechniquesetmthodesdessai Paragraphe Caractristique
34、 Exigence Contrleetmthodedessai Classification desdfautset chantillonnage 5.1 Matriau Enaccordaveclanormede produitouledocumentde dfinition Voirlanormedematriau. 5.2 Dimensions Enaccordaveclanormede produitouledocumentde dfinition Instrumentsusuels Encasdelitige,lamthodepar projectionsousgrossisseme
35、ntde25 foispourlesdiamtres 6mm doittreutilisecommemthodede rfrence.Cecontrledoittre effectusurtroispointsquidistants enfaisanttournerlerivet. Tableau2 5.3 Fabrication 5.3.1 Traitement thermique Commespcifidansla normedematriau 5.3.2 Aspectde surface Absencedecriqueset soufflures Examenvisuel,avecous
36、ans appareilgrossissant.Lerapport degrossissementdoittrelimit 6fois. Tableau2 Desrayures,replis, incrustations,marques doutilsetporosits,non continus,deprofondeur maximale0,07mmsont admislocalement. Laprofondeurdudfautdoittre mesureperpendiculairementune lignetangentelasurface. Encasdedoute,lessaide
37、pose (5.4.2)doittreutiliscomme rfrence. 5.3.3 Traitementde surface Traitement: enaccordaveclanorme deproduitoule documentdedfinition; lpaisseurde lanodisationnestpas impose. Voirnormedetraitementdesurface applicable. Tableau2ISO9418:1998(F) ISO 6 Tableau1 (suite) Paragraphe Caractristique Exigence C
38、ontrleetmthodedessai Classification desdfautset chantillonnage 5.4 Proprits mcaniques 5.4.1 Rsistanceau double cisaillement VoirTableau3. FerontlobjetduneNorme internationaleultrieure Tableau4 5.4.2 Aptitude lcrasement Dispositifdessai:voirFigure1. Modeopratoire: a)craser progressivement lextrmitdbo
39、rdantejusqu lobtentiondesvaleursfixes laFigure2; b) examenvisuelsans grossissement. Dfinitiondelchantillon:voir Figure3. Tableau2 5.4.2.1 Rivetsen alliages daluminium 1050A,2017A, 2117,2219, 5056A,7050,V65 a Absencedecriques Essaieffectultatdelivraison 5.4.2.2 Rivetsenalliage daluminium 2024 a Absen
40、cedecriques Essaieffectudansundlai maximalde1haprsmiseen solution 5.5 Proprits mtallurgiques 5.5.1 Grosseurdu grain Lagrosseurdugraindoittre infrieure3.5 conformment lASTME112. Coupelongitudinaledelatige, polissageetattaquelaidedes ractifsappropris,puisexamen macroscopique UnessaiparlotISO ISO9418:1
41、998(F) 7 Tableau1 (fin) Paragraphe Caractristique Exigence Contrleetmthode dessai Classification desdfautset chantillonnage 5.6 Marquage didentification duproduit Enaccordaveclanormedeproduit ouledocumentdedfinition Examenvisuel Tableau2 5.7 Livraison 5.7.1 Emballage Lemballagedoit: vitertoutedtriorationou corrosionpendantla manutention,letransportetle stockage; necontenirquedesrivetsdun mmelot,dontlenombreest laiss