1、A Numroderfrence ISO79023:1998(F) NORME INTERNATIONALE ISO 79023 Premiredition 19980701 Palierslisseshydrodynamiquesradiaux fonctionnantenrgimestabilisPaliers circulairescylindriques Partie3: Paramtresoprationnelsadmissibles Hydrodynamicplainjournalbearingsundersteadystateconditions Circularcylindri
2、calbearings Part3:PermissibleoperationalparametersISO79023:1998(F) ISO1998 Droitsdereproductionrservs.Saufprescriptiondiffrente,aucunepartiedecettepubli cationnepeuttrereproduiteniutilisesousquelqueformequecesoitetparaucunpro cd,lectroniqueoumcanique,ycomprislaphotocopieetlesmicrofilms,sanslaccord c
3、ritdelditeur. Organisationinternationaledenormalisation Casepostale56 CH1211Genve20 Suisse Internet centraliso.ch X.400 c=ch;a=400net;p=iso;o=isocs;s=central ImprimenSuisse ii Avantpropos LISO(Organisationinternationaledenormalisation)estunefdration mondialedorganismesnationauxdenormalisation(comits
4、membresde lISO).LlaborationdesNormesinternationalesestengnralconfieaux comitstechniquesdelISO.Chaquecomitmembreintressparune tudealedroitdefairepartieducomittechniquecrceteffet.Les organisationsinternationales,gouvernementalesetnongouvernementales, enliaisonaveclISOparticipentgalementauxtravaux.LISO
5、collabore troitementaveclaCommissionlectrotechniqueinternationale(CEI)en cequiconcernelanormalisationlectrotechnique. LesprojetsdeNormesinternationalesadoptsparlescomitstechniques sontsoumisauxcomitsmembrespourvote.Leurpublicationcomme Normesinternationalesrequiertlapprobationde75 %aumoinsdes comits
6、membresvotants. LaNormeinternationaleISO79023atlaboreparlecomittechnique ISO/TC123,Palierslisses, souscomit SC4, Mthodesdecalculdes palierslisses . LISO 7902comprendlespartiessuivantes,prsentessousletitre gnralPalierslisseshydrodynamiquesradiauxfonctionnantenrgime stabilisPalierscirculairescylindriq
7、ues : Partie1:Mthodedecalcul Partie2:Fonctionsutilisespourlecalcul Partie3:Paramtresoprationnelsadmissibles LannexeAdelaprsentepartiedelISO7902estdonneuniquement titredinformation.ISO ISO79023:1998(F) iii Introduction Pourassurerunebonnefiabilitoprationnelledespalierslissescirculaires cylindriquesca
8、lculsconformmentlISO79021,ilestessentielqueles paramtresoprationnelscalculs h min ,T B ou T ex etp nesesituentpas audessusouaudessousdeslimitesoprationnellesadmissibles h lim , T lim et p lim .Lesparamtresadmissiblesreprsententleslimitesde fonctionnementdpendantdelagomtrieetdurgimedespaliers lintrie
9、urdusystmetribologiquequilsconstituent.Cesontdesvaleurs empiriquesquigarantissentunefiabilitsuffisantemmeencasde perturbationsmineures(voirISO79021).NORMEINTERNATIONALE ISO ISO79023:1998(F) 1 Palierslisseshydrodynamiquesradiauxfonctionnantenrgime stabilisPalierscirculairescylindriques Partie3: Param
10、tresoprationnelsadmissibles 1Domainedapplication LaprsentepartiedelISO7902prescritlesvaleursempiriquesadmissiblesde h lim , T lim et p lim . Lesvaleursempiriquesindiquespeuventtremodifiesdanscertainscasparticuliers,notammentsilfauttenir comptedesinformationsfourniesparlefabricant.Ladescriptiondessym
11、bolesetlesexemplesdecalculfigurent danslISO79021. 2Rfrencenormative Lanormesuivantecontientdesdispositionsqui,parsuitedelarfrencequienestfaite,constituentdes dispositionsvalablespourlaprsentepartiedelISO7902.Aumomentdelapublication,lditionindiquetaiten vigueur.Toutenormeestsujettervisionetlesparties
12、prenantesdesaccordsfondssurlaprsentepartiede lISO7902sontinvitesrechercherlapossibilitdappliquerlditionlaplusrcentedelanormeindique ciaprs.LesmembresdelaCEIetdelISOpossdentleregistredesNormesinternationalesenvigueur unmomentdonn. ISO79021:1998, Palierslisseshydrodynamiquesradiauxfonctionnantenrgimes
13、tabilisPalierscirculaires cylindriquesPartie1:Mthodedecalcul . 3Paramtresoprationnelsvitantlusure 3.1Mainteniraudessousdeslimitesfixeslpaisseurminimaleadmissibledelapelliculelubrifiante, h lim ,permet dassurerunebonnelubrificationdupalierlissetoutendiminuantaumaximumlusurepossibleetlatendanceaux dfa
14、uts.Ilconvientquelelubrifiantsoitexemptdeparticulespolluantescontribuantuserlepalier,lerayerouy engendrerdessurchauffeslocalises,etentranantunedgradationdesonfonctionnement.Ilconvientdonc,si ncessaire,delefiltrer. 3.2Lpaisseurminimaleadmissibledelapelliculelubrifiante h lim paramtrecaractristiquedel
15、atransitionvers unrgimemixte(voirISO79021:1998,6.6)peutsedterminerlaidedelquationsuivante: hR zR zB yyh lim =+ BJ w a v , e f f 1 2 1 2 .(1)ISO79023:1998(F) ISO 2 Cetteformuletientcompte delasommedeshauteursmoyennesdecrtecreuxdupalieretdelarbrelendroitidal(ligneXX) Rz B + Rz J dudfautdalignement(lig
16、neYY)surlalargeurdupalier1/2 By delaflchemoyenne(ligneZZ)1/2 y 3.3Sidesondulationsgomtriquessobserventsurlessurfacesdefrottement(palierouarbre)danslesens circonfrentiel,ilconvientdentenircomptedansladterminationde h lim enintroduisantdanslquationlondulation utile h wav,eff pourlapositiondarbrelaplus
17、dfavorable.Danscecas, h wav,eff correspondsoitlondulationutiledu paliersouschargestatique,soitlondulationutiledelarbresouschargetournante. Onpeutdterminerlondulationutileh wav,eff etlondulationutilemaximaleadmissible h wav,eff,lim enunpointde fonctionnementdonn( eou h lim )enutilisantlafigure2silonc
18、onnatlarugosit,ladformationetlinclinaison. 3.4Selonlquation(1),ona h lim = m+ h wav,eff o mR zR z B y y =+ BJ 1 2 1 2 h E G a wav,eff = Pourunepaisseurminimaledonnedepelliculelubrifiante h min ,lamplitudedelondulationutilemaximale admissibleest h wav,eff,lim = h min - m Londulationabsoluemaximaleadm
19、issible, h wav,eff,lim ,estdterminepar h G E h wav,lim wav,eff,lim = 3.5Unexemplededterminationde h wav,eff , h lim , h wav,eff,lim et h wav,lim selonlafigure2estcommesuit. Soit B/D=0,5 C/2=85 10 -6 m m=6 10 -6 m h wav =5 10 -6 m i=6 h min =8,5 10 -6 m e=- = 1 2 09 h C min ,ISO ISO79023:1998(F) 3 Av
20、ec B/D=0,5,lafigure2donne E=0,86. Avec i=6et e=0,9,lafigure2donne G=1,85. Donc h wav,eff 66 0,86 1,85 5 10 m 2,32 10 m = = - et h lim 666 6 m 2,32 10 m = 8,32 10 m = + - 10 Puisque h min h lim , h min =8,5 10 -6 mestadmissible. h wav,eff,lim 666 8,5 10 m 10 m = 2,5 10 m = - - 6 h wav,lim 66 1,85 0,8
21、6 51 0m5 1 0m = - 23 8 , 3.6Engnral,lescartsdeformesontirrguliers.Pourdterminer h wav,eff ,lesondulationsdelasurfacede glissementsouschargesontsignificatives. Pourprocderaurodagefaiblevitessedeglissementetsouschargepeuleve,ilestpossibledavoirune paisseurminimaledepelliculelubrifianteplusfaibledufait
22、dulissageetdelajustementdessurfacesde glissement.Sibesoinest,onpeutavoirrecoursunmatriauantifrictiondunebonneaptitudeaurodage. Letableau1donnelesvaleursempiriquesadmissiblesde h lim ,comptetenudevaleursmoyennesdehauteurcrte creux Rz J 4 mmpourlarbre,derreursgomtriquesmineuresdanslessurfacesdeglissem
23、ent,dunmontage soigneuxetdunefiltrationappropriedulubrifiant. Figure1paisseurminimaleadmissibledelapelliculelubrifiantesiaucunrodagenestautorisISO79023:1998(F) ISO 4 Figure2Dterminationdelondulationutile h wav,eff etdelondulationutilemaximale admissible h wav,eff,limISO ISO79023:1998(F) 5 Tableau1Va
24、leursempiriquesadmissiblesdelpaisseurminimaleadmissibledepelliculelubrifiante, h lim paisseursminimalesadmissiblesenmicromtres Diamtredelarbre, D J Vitessepriphriquedelarbre, U J m/s mm U J 1 1 U J 3 3 U J 10 10 U J 30 30 U J 24 D J 6 3 3457 1 0 63 D J 160 4 5 7 9 12 160 D J 400 6 7 9 11 14 400 D J
25、1000 8 9 11 13 16 1000 D J 2500 10 12 14 16 18 Nombredondulations i = 360 j wav Figure3Amplitudedelondulationabsolue, h wav ,priodedelondulation, j wav ,etnombredondulation, i, delasurfacedefrottement 4Paramtresoprationnelsvitantlescontraintesmcaniquesexcessives Lafixationdunechargespcifiquemaximale
26、admissiblesurlepalier, p lim ,garantitqueladformationdes surfacesdeglissementnentranerapasunedtriorationdubonfonctionnementetunefissurationdupalier.Outre lacompositiondumatriauantifriction,biendautresfacteursdcisifsentrentenlignedecompte,commelemode defabrication,lastructuredumatriau,lpaisseurdumatr
27、iau,lagomtrieetletypedelacouchesupportde coussinet.Indpendammentdecela,ilconvientgalementdevrifiersilepalierestsoumispleinechargedsle dmarrage.Silachargespcifiquesexerantsurlepalieraudmarrage, p,estsuprieure2,5N/mm 2 3N/mm 2 ,ilpeutsavrerncessairedinjecterdelhuilesouspression(dispositifhydrostatique
28、auxiliaire)pour soulagerlestensions.Sionnelefaitpas,lessurfacesdeglissementsuseront.Letableau2donnedesvaleurs empiriquesde p lim . Tableau2Valeursempiriquesdelachargespcifiquemaximalesexerantsurlepalier, p lim Groupedematriaux antifriction 1) p lim 2)3) MPa AlliagesPbetSn 5(15) AlliagesCuPb 7(20) Al
29、liagesCuSn 7(25) AlliagesAlSn 7(18) AlliagesAlZn 7(20) 1)ISO4381,ISO43821,ISO43822etISO4383. 2)Lesvaleursentreparenthsesnesesontjusquicirencontresquedansdescasisolsenmcanique gnrale.Ellesnesontautorisesexceptionnellementquedansdesconditionsdefonctionnementspciales, etnotammentdesvitessesdeglissement
30、trsfaibles. 3)1MPa=1N/mm 2ISO79023:1998(F) ISO 6 5Paramtresoprationnelsvitantlescontraintesthermiquesexcessives 5.1Latempraturemaximaleadmissibledupalier, T lim ,estfonctiondumatriauantifrictionetdulubrifiant. Pluslatempratureaugmenteetplusladuretetlarsistancedumatriaudiminuent.Cephnomneest particul
31、irementnotablepourlesalliagesdeplombetdtainenraisondeleurbaspointdefusion.Laviscositdu lubrifiantdiminuegalementquandlatempratureaugmente.Lacapacitdechargeutiledupalierenestdonc rduite,cequipeutentraner,danscesconditions,frottementetusure.Quandenpluslatempraturedpasse 80C,levieillissementdeslubrifia
32、ntsbasedhuilesminralessacclre. 5.2Dansdesconditionsdefonctionnementstabilises,laplagedetempraturesdemeureconstante.Dansles calculsdespalierslisseseffectusconformmentlISO7902,onpeut,pourcontrlerlescontraintesthermiques, vrifierquelatempraturedupalier, T B ,oulatempraturedesortiedulubrifiant, T ex ,ne
33、dpassepas T lim . 5.3Letableau3donnelesvaleursempiriquesgnralesde T lim .Comptetenudufaitquelavaleurmaximalede laplagedetempraturesestsuprieurelatempraturecalculedupalier, T B ,onalatempraturecalculede sortiedulubrifiant, T ex . Tableau3Valeursempiriquesadmissiblesdelatempraturemaximaleadmissibledup
34、alier, T lim T lim ,C 1) Typedelubrification Rapportduvolumetotaldelubrifiantau volumedelubrifiantparminute (dbitdelubrifiant) infrieurougal5 suprieur5 Lubrificationsouspression(recirculation) 100(115) 110(125) Lubrificationsanspression(autolubrification) 90(110) 1) Lesvaleursentreparenthsespeuventt
35、reautorisesexceptionnellementdansdesconditions spcialesdefonctionnement. 5.4Surlaquantittotaledelubrifiantcirculantdanslepalier,ilsentrouvetoujoursunepetiteportionquireste danslejeupendantuncourtinstant,etdoncschauffe.Celaimpliquequenonseulement T B ou T ex ,maisaussile rapportduvolumetotalaudbitdel
36、ubrifiant,sontdesfacteursimportantsdeladuredeviedulubrifiant.Ce rapportestengnralplusfavorabledanslespalierslubrificationcirconfrentiellequedanslespaliers autolubrifiants. 6Paramtresoprationnelsconcernantlejeu 6.1Lejeudespalierslissesestunfacteurdcisifdeleurbonfonctionnement.Bienquesaportedpendede t
37、outeslesautresdonnesdefonctionnement,ilsavreparexpriencequonpeututiliserlaformuleapprochequi suit.Cetteformulepermetdecalculerlejeurelatif, y,enmillimes,enfonctionuniquementdelavitesse priphrique,U J ,enmtresparseconde: y = 08 4 , U J Lexpriencemontregalementquilestparfoisdifficilederaliserunajustem
38、entconvenableavecjeusilon respectelestolrancesfixesdanslISO2862.Lescartsquisobserventsontparfoissuprieursauxvaleurs moyennescalculesdaprscetteformule. Cestlaraisonpourlaquelleilestprfrabledadopterdesvaleursde 0,560,81,121,321,61,92,243,15 dontlchelonnementdcouledunesriedenombresnormaux.ISO ISO79023:
39、1998(F) 7 6.2 Letableau 4donnelesvaleursempiriquesgnralesde y,fondesnonseulementsurlavitesse priphriquemaisaussisurlediamtre.Laraisonenestque,pourunmmenombredeSommerfeldetunmme rapportB/D,latempraturemaximalemesuredanslepalieraugmentequandlediamtrediminue.Lesjeuxdu tableau4rduisentcettetendance. Let
40、ableau4netientpascomptedesconditionsexceptionnellesdutype: tempraturelevedelarbredueuneconductionthermiquedirigedelextrieurverslintrieurdupalier; fortedformationlastiquedupaliersouscharge; fortesdiffrencesdedformationoudedilatationdelarbreetdupaliersousleffetdelachaleur; viscositparticulirementleveo
41、uparticulirementbassedeslubrifiants. Pourlecalculdujeudefonctionnementdespaliers,voirlISO79021:1998,6.7. Tableau4Valeursempiriquesadmissiblesdujeumoyenrelatifdupalier, y Jeumoyenrelatifenmillimes Diamtredelarbre, D J Vitessedeglissementdelarbre, U J m/s mm U J 1 1 U J 3 3 U J 10 10 U J 30 30 U J D J 100 1,32 1,6 1,9 2,24 2,24 100 D J 250 1,12 1,32 1,6 1,9 2,24 250 D J 1,12 1,12 1,32 1,6 1