1、A Numroderfrence ISO6247:1998 (F) NORME INTERNATIONALE ISO 6247 Premiredition 19980601 ProduitsptroliersDtermination descaractristiquesdemoussage deshuileslubrifiantes PetroleumproductsDeterminationoffoamingcharacteristics oflubricatingoilsISO6247:1998(F) ISO1998 Droitsdereproductionrservs.Saufpresc
2、riptiondiffrente,aucunepartiedecettepubli cationnepeuttrereproduiteniutilisesousquelqueformequecesoitetparaucunpro cd,lectroniqueoumcanique,ycomprislaphotocopieetlesmicrofilms,sanslaccord critdelditeur. Organisationinternationaledenormalisation Casepostale56 CH1211Genve20 Suisse Internet centraliso.
3、ch X.400 c=ch;a=400net;p=iso;o=isocs;s=central ImprimenSuisse ii Avantpropos LISO(Organisationinternationaledenormalisation)estune fdrationmondialedorganismesnationauxdenormalisation (comitsmembresdelISO).LlaborationdesNormesinternatio nalesestengnralconfieauxcomitstechniquesdelISO. Chaquecomitmembr
4、eintressparunetudealedroitdefaire partieducomittechniquecrceteffet.Lesorganisations internationales,gouvernementalesetnongouvernementales,en liaisonaveclISOparticipentgalementauxtravaux.LISO collaboretroitementaveclaCommissionlectrotechniqueinterna tionale(CEI)encequiconcernelanormalisationlectrotec
5、hnique. LesprojetsdeNormesinternationalesadoptsparlescomits techniquessontsoumisauxcomitsmembrespourvote.Leur publicationcommeNormesinternationalesrequiertlapprobationde 75%aumoinsdescomitsmembresvotants. LaNormeinternationaleISO6247atlaboreparlecomit techniqueISO/TC28, Produitsptroliersetlubrifiant
6、s. LesannexesAetBfontpartieintgrantedelaprsenteNorme internationale.NORMEINTERNATIONALE ISO ISO6247:1998(F) 1 ProduitsptroliersDterminationdescaractristiques demoussagedeshuileslubrifiantes AVERTISSEMENTLutilisationdelaprsenteNormeinternationaleimpliquelintervention deproduits,doprationsetdquipement
7、scaractredangereux.LaprsenteNorme internationalenapaslaprtentiondabordertouslesproblmesdescuritconcernsparson usage.Ilestdelaresponsabilitdelutilisateurdeconsulteretdtablirdesrglesdescuritet dhygineappropriesetdedterminerlapplicabilitdesrestrictionsrglementairesavant utilisation. 1 Domainedapplicati
8、on LaprsenteNormeinternationaleprescritunemthodededterminationdescaractristiquesde moussagedeshuileslubrifiantesdestempraturesmoyennes.Ellesappliquedeslubrifiantsqui contiennentounondesadditifsdestinsmodifierousupprimerleurtendanceformerdesmousses stables.Lescotationsmisesenuvrepourdcrirelatendancef
9、ormerdesmousseset/oumesurer leurstabilitsontempiriques. NOTE1Cettemthodepeuttreutilisecommeindicateurdeproblmespotentielsdelubrification,decavitation,oudeperte dansdessystmesolaformationdemoussecontrecarrelefonctionnementdumatriel. 2 Rfrencesnormatives Lesnormessuivantescontiennentdesdispositionsqui
10、,parsuitedelarfrencequienestfaite, constituentdesdispositionsvalablespourlaprsentenormeinternationale.Aumomentdela publication,lesditionsindiquestaientenvigueur.Toutenormeestsujettervisionetlesparties prenantesdesaccordsfondssurlaprsentenormeinternationalesontinvitesrechercherla possibilitdappliquer
11、lesditionslesplusrcentesdesnormesindiquesciaprs.Lesmembresdela CEIetdelISOpossdentleregistredesnormesinternationalesenvigueurunmomentdonn. ISO3696:1987, EaupourutilisationenlaboratoireanalytiqueSpcificationetmthodesdessai. ISO63532:1983, RactifspouranalysechimiquePartie2:SpcificationsPremiresrie. IS
12、O63533:1987, RactifspouranalysechimiquePartie3:SpcificationsSecondesrie. 3 Dfinitions PourlesbesoinsdelaprsenteNormeinternationale,lesdfinitionssuivantessappliquent: 3.1 diffuseur dispositifpourdisperserungazdansunliquideISO6247:1998(F) ISO 2 3.2 mousse rassemblementdebullesformeslintrieuroulasurfac
13、edunliquideetdanslequellair(oulegaz) estvolumtriquementlecomposantmajoritaire 3.3 lubrifiant toutproduitqui,lorsquilestinterposentredeuxsurfaces,rduitlefrottemententrecellescietleur usure 3.4 diamtremaximaldespores diamtreduncapillairedesectioncirculaire,exprimeenmicromtres,quiestquivalent,enterme d
14、effetsdetensiondesurface,auporeleplusgrosdudiffuseurconsidr 3.5 permabilit fluxdegaz,exprimenmillilitresparminute,traversundiffuseurgazsousleffetdunepressionde cegazde2,45kPa 4 Principe Lchantillon,maintenuunetempraturede24C,estsoumisunbarbotagedairdbitconstant pendant5minpuislaissaurepospendant10mi
15、n.Levolumedelamousseestmesurlafinde chaquepriode.Lessaiestrptsurunsecondchantillon,dabord93,5Cpuisaprsdisparition delamousse,24C. 5 Produitsetractifs Saufprescriptionscontraires,nutilisertoutaulongdelanalysequedesractifsprescritsdansles ISO63532etISO63533,silysontcits,oudequalitpouranalyse,etdeleauc
16、onformela qualit3delISO3696. 5.1 Heptane. 5.2 Mthylbenzne(tolune) . 5.3 Actone. 5.4 Propan2ol . 5.5 Dtergent, nonionique,solubledansleau. 5.6 Phtalatedebutyle, pourledbitmtre(6.4)sincessaire. 6 Appareillage 6.1 Appareildecontrledumoussage,commedcritlafigure1etcomprenantleslments suivants: 6.1.1 prou
17、vettegradue ,de1000ml,avecdesgraduationsdesintervallesde10ml.Ladistance entrelefondetlagraduation1000mldoittrecompriseentre335mmet385mm.Lehautde lprouvettedoittrecirculaireet,silatcoup,trebordparpolissagefinoumeulage.ISO ISO6247:1998(F) 3 NOTE2Desprouvettesgraduesbordcirculairepeuventtreprparesparti
18、rdprouvettesbecsverseursenles coupantjusteendessousdesbecs. 6.1.2 Bouchon, encaoutchoucoutoutautrematriauadquat,pourfermerlesommetcirculairede lprouvettegradue.Ildoitcomporteruntroucentralpourletubedarrivedairetunsecondtrou, dcentr,pourletubedesortiedair. 6.1.3 Diffuseur,sphrique,faitdaluminefondued
19、equalitfineetdundiamtrede25,4mm,ou cylindrique,faitdacierinoxydablefrittporeuxdeporosit5m,etconformeauxprescriptions suivantesquelonmesureaveclamthodeprescriteenannexeA. Diamtremaximaldespores: 80m Permabilit: 3000ml/min6000ml/min NOTE3Desdiffuseurspeuventtrerelisauxtubesdarrivedairpartoutmoyenappro
20、pri.Undispositifconvenableest dcritlafigure2. Figure1AppareildecontrledumoussageISO6247:1998(F) ISO 4 Dimensionsenmillimtres Figure2Raccordementdelasphrediffusanteauxtubesdentredair 6.2 Bainsthermostatiques, suffisammentgrandspourpermettrelimmersiondelprouvettegradue (6.1.1)aumoinsjusqulagraduation9
21、00mletsemaintenantlatempraturedessaiprescrite 0,5Cprs.Lebainetleliquidedebaindoiventtresuffisammenttransparentspourpermettre lobservationdesgraduationssurlprouvettelorsquecelleciestimmerge. NOTE4Desrservoirscylindriquesenverreborosilicatdenviron300mmdediamtreet450mmdehauteurconstituent desbainssatis
22、faisants. NOTE5Ilestrecommandquelebain93,5Csoitplaclintrieurdunrcipientclairdontlacapacitsoitsuffisante pour contenirleliquideencasderupturedelprouvette. 6.3 Alimentationenair, partirdunesourcepouvantmaintenirundbitde94ml5mlparminute, traverslediffuseur.Lairdoitpassertraversunecolonnedesschantede300
23、mmdehaut,garniede lamaniresuivante:placerunecouchedecotonde20mmjusteaudessusduresserrement,puisune couchede110mmdagentdesschant,unecouchede40mmdindicateurdedessiccation,unecouche de30mmdagentdesschantetunecouchedecotonde20mm.Reconstituerlacolonnelorsque lindicateurdedesschantcommencesignaleruneprsen
24、cedhumidit. NOTE6Silonutiliseunairgarantiexemptdhydrocarbures(accompagnparuncertificatsign),etsecunpointderose infrieurougal60C,ilnestpasbesoindelefairepasserautraversdelacolonnedesschante. 6.4 Dbitmtre,pouvantmesurerundbitde94ml/min5ml/min. NOTE7Unmanomtredutypedbitmtre,danslequellacapillaritentrel
25、esdeuxbrasdutubeenUestdenviron0,4mm dediamtreet16mmdelong,leliquidemanomtriqueestduphtalatedenbutyle(voirfigure1). 6.5 Compteurvolumtrique, capabledemesureravecprcisionunvolumedegazdenviron470ml undbitde94ml/min. NOTE8Onpeututiliseruncompteurgazhumidetalonnencentilitres.ISO ISO6247:1998(F) 5 6.6 Chr
26、onomtre,lectroniqueoumcanique,graduetprcislasecondeoumieux. 6.7 Capteurdetemprature, detypecolonnedemercureetconformeauxexigencesfigurantdans lannexeB,ouunautrecapteurdetempraturecalibr,duneperformanceetdunprcisionaumoins quivalenteslorsdelimmersionprescrite. 7 Prparationdelappareillage 7.1 Gnralits
27、 Unnettoyagecompletdelprouvettedessaietdutubedarrivedairestessentielaprschaque utilisationpourliminertoutetracedadditifdelessaiprcdentquipourraitinterfrersrieusementsur lesessaissuivants. 7.2 prouvette Rincerlprouvetteautolune(5.2)puislheptane(5.1).Lalaveravecunesolutiondudtergent(5.5). Larincertour
28、tourleauetlactone(5.3)etlascherdansuncourantdairsecetpropre.Les paroisinternesdelprouvettedoiventlaisserleauscoulersansformationdegouttes. 7.3 Diffuseurdegaz Nettoyerlediffuseurenlelavantsuccessivementautoluneetlheptane.Immergerlediffuseurdans 300mlenvirondesolvantetfairepasserunepartiedeceluicitrav
29、erslediffuseurdansunsenspuis danslautreaumoins5foisparapplicationalternedunedpressionetdunesurpressiondair.Aprs ledernierlavagelheptane,scherletubedarrivedairetlediffuseurparsoufflagedairpropreet sec.Essuyerlextrieurdutubedarrivedair,dabordavecunchiffonpropreimbibdheptanepuis avecunchiffonpropreetse
30、c.Nepasessuyerlediffuseur. 7.4 Assemblagedelappareillage Assemblerlappareillagecommedcritlafigure1.Ajusterletubedarrivedairdefaonquelorsque lebouchonestenfonc,lediffuseurtouchelefonddelprouvette,approximativementensoncentre. Laconnexionentreletubedesortiedairetledbitmtre(6.4)doittrefaitetraversunser
31、pentinde cuivredaumoinsunespiraleenroulcontrelaparoiinternedubainfroidafindesassurerquele volumedairestmesurunetempratureprochede24C.Vrifierquelappareillageestexemptde toutefuite.Dbrancherlestuyauxflexiblesdestubesdarriveetdesortieetenleverlebouchon. 8 Modeopratoire 8.1 Transvaserenviron200mldchanti
32、llondansunbcherde600mlsanssecouerouagiter mcaniquement.Chaufferles200ml49C3Cetleslaisserrefroidir24C3C(voirloptionA en8.5.1pourleschantillonsstocks). Chaquetapedumodeopratoiredcriten8.2et8.4doittreeffectuedansles3hquisuiventlafin deltapeprcdente.En8.3,lessaidoittreeffectudsquelatempraturelepermetetp
33、asplus tardque3haprslimmersiondelprouvettedanslebain93,5C.ISO6247:1998(F) ISO 6 8.2 SquenceI: Verseruneprisedessaidanslprouvettegradue(6.1.1)jusqucequeleniveau duliquidesoitlagraduation190ml.Immergerlprouvetteaumoinsjusqulagraduation900mldans lebain24C,enutilisantunanneaulourdpourlempcherdeflotter.Q
34、uandlhuileaatteintla tempraturedubain,introduirelebouchon,lediffuseur,etletubedarrivedairdbranchdelasource dairetlaisserlediffuseursimbiberpendant5minenviron.Relierletubedesortiedairaucompteurde volume(6.5).Auboutde5min,relierletubelasourcedair,ajusterledbit94ml/min,etfaire passerlairpropreetsectrav
35、erslediffuseurpendant5min3s,letempstantcomptpartirdela premireapparitiondebullesschappantdudiffuseur.Alafindecettepriode,arrterledbitdairen dbranchantletubeflexibledudbitmtre,observerimmdiatementetnoterlevolumedelamousseen soustrayantlevolumeduliquideduvolumetotalobservdanslprouvette.Levolumetotalda
36、irpass traverslesystmedoittrede470ml25ml.Laisserreposerlprouvettependant10min10set noternouveaulevolumedelamousse10mlprs. 8.3 SquenceII: Verserunesecondeprisedessaidelchantillondansuneprouvettepropre jusqucequeleniveauduliquideatteignelagraduation180ml.Immergerlprouvetteaumoins jusqulagraduation900m
37、ldanslebain93,5C.Quandlhuileatteintunetempraturede 93C1C,introduireundiffuseuretuntubedarrivedairpropresetprocdercommeindiquen8.2 ennotantlevolumedelamousseaprslapriodedesoufflageetaprslapriodederepos10ml prs. 8.4 SquenceIII: Dtruirelamousserestantaprs8.3paragitation.Laisserrefroidirlchantillon jusq
38、uunetempratureinfrieure43,5Cenlaissantlprouvettedessaiaureposdansunepice tempratureambiante,puisplacerlprouvettedanslebain24C.Lorsquelhuileaatteintla tempraturedubainintroduireuntubedarrivedairetundiffuseurpropresetprocdercommedcrit en8.2ennotantlevolumedelamousse,aprslapriodedesoufflageetaprslaprio
39、dederepos, 10mlprs. 8.5 Certainstypesdhuileslubrifiantesenstockagednotentuneaugmentationdesniveauxdela mousseparsuitedechangementdansladispersiondelinhibiteurdemousse.Lorsquilyauneraison depenserquecelasestproduit,loptionAcidessouspeuttreutilise. 8.5.1 OptionA: Nettoyerlercipientdunlitredunmlangeurg
40、randevitesseselonlemode opratoiredcriten7.2.Mettre500mldchantillon,mesursde18C32C,danslercipient,et agiterlavitessemaximalependant1min.Etantdonnquilestnormalquunegrandequantitdair soitentranependantcetteagitation,laisserreposerlercipientjusqucequelesbullesaientdisparu etquelatempraturedelhuileaitatteint24C3C.Commencerlessaicommeilestdcriten8.2 dansles3hquisuiventlagitation. NOTE9Danslecasdhu