1、A Numroderfrence ISO3839:1996 (F) NORME INTERNATIONALE ISO 3839 Deuximedition 19961001 ProduitsptroliersDterminationde lindicedebromedesdistillatsetdes olfinesaliphatiquesMthode lectromtrique PetroleumproductsDeterminationofbrominenumberofdistillates andaliphaticolefinsElectrometricmethodISO3839:199
2、6(F) ISO1996 Droitsdereproductionrservs.Saufprescriptiondiffrente,aucunepartiedecettepublicationnepeuttrereproduiteniut ilisesousquelque pourlamequecesoitetparaucunprocd,lectroniqueoumcanique,ycomprislaphocopieetlesmicrofilms,sanslaccord critde lditeur. Organisationinternationaledenormalisation Case
3、postale56 CH1211Genve20 Suisse Internet centraliso.ch X.400 c=ch;a=400net;p=iso;o=isocs;s=central Versionfranaisetireen1998 ImprimenSuisse ii Avantpropos LISO(Organisationinternationaledenormalisation)estunefdrationmondialedorganismesnationauxde normalisation(comitsmembresdelISO).LlaborationdesNorme
4、sinternationalesestengnralconfieaux comitstechniquesdelISO.Chaquecomitmembreintressparunetudealedroitdefairepartieducomit techniquecrceteffet.Lesorganisationsinternationales,gouvernementalesetnongouvernementales,en liaisonaveclISOparticipentgalementauxtravaux.LISOcollaboretroitementaveclaCommission
5、lectrotechniqueinternationale(CEI)encequiconcernelanormalisationlectrotechnique. LesprojetsdeNormesinternationalesadoptsparlescomitstechniquessontsoumisauxcomitsmembrespour vote.LeurpublicationcommeNormesinternationalesrequiertlapprobationde75 %aumoinsdescomits membresvotants. LaNormeinternationaleI
6、SO3839atlaboreparlecomittechniqueISO/TC28, Produitsptrolierset lubrifiants. Cettedeuximeditionannuleetremplacelapremiredition(ISO3839:1978),dontelleconstitueunervision technique. LannexeAdelaprsenteNormeinternationaleestdonneuniquementtitredinformation.NORMEINTERNATIONALE ISO ISO3839:1996(F) 1 Produ
7、itsptroliersDterminationdelindicedebromedes distillatsetdesolfinesaliphatiquesMthodelectromtrique AVERTISSEMENTLutilisationdelaprsenteNormeinternationaleimpliquelinterventiondeproduits, doprationsetdquipementscaractredangereux.LaprsenteNormeinternationalenestpascense abordertouslesproblmesdescuritco
8、ncernsparsonusage.Ilestdelaresponsabilitdelutilisateur deconsulteretdtablirdesrglesdescuritetdhygineappropriesetdedterminerlapplicabilitdes restrictionsrglementairesavantutilisation. 1Domainedapplication LaprsenteNormeinternationaleprescritunemthodededterminationdelindicedebromedesproduits suivants:
9、 a) distillatsdeptrolerellementexemptsdeproduitspluslgersquele2mthylpropaneetdontlatemprature dupoint90%(V/V)dedistillationestinfrieure327C.Lamthodeestgnralementapplicableaux essences(ycomprislescarburantssansplomb,plombsetcontenantdesoxygns),auxkrosnesetaux distillatsdelagammedesgasoilscomprisdansl
10、eslimitescidessous: Tempraturededistillationaupoint 90%( V/V)dedistillation (ISO3405) Indicedebromemaximal (voirnote1) 205C 175 205C327C 10 b) olfinescommercialesconstituesessentiellementpardesmlangesdemonoolfinesaliphatiques,compris danslintervalledesindicesdebromede95165(voirnote1). Lamthodeestsat
11、isfaisantepourdesproduitscommeletrimreetlettramredepropnecommercial,ledimre dubutneetlesmlangesdenonnes,octnesetheptnes.Lamthodenestpassatisfaisantepourlesalpha olfinesnormales. NOTES 1Ceslimitessontimposescarlafidlitdelamthodeatdterminedanslintervalledecesindicesdebrome. 2Lavaleurdelindicedebromedo
12、nneuneindicationsurlaquantitdeconstituantsragissantsurlebrome,maispasune identificationdecesconstituants;lannexeAetletableauA.1donnentdesinformationsparrapportlutilisationdecette valeurentantquemesuredelinsaturationolfinique.ISO3839:1996(F) ISO 2 2Rfrencesnormatives Lesnormessuivantescontiennentdesd
13、ispositionsqui,parsuitedelarfrencequienestfaite,constituentdes dispositionsvalablespourlaprsenteNormeinternationale.Aumomentdelapublication,lesditionsindiques taientenvigueur.Toutenormeestsujettervisionetlespartiesprenantesdesaccordsfondssurlaprsente Normeinternationalesontinvitesrechercherlapossibi
14、litdappliquerlesditionslesplusrcentesdesnormes indiquesciaprs.LesmembresdelaCEIetdelISOpossdentleregistredesNormesinternationalesenvigueur unmomentdonn. ISO3405:1988, ProduitsptroliersDterminationdescaractristiquesdedistillation . ISO3696:1987, EaupourlaboratoireusageanalytiqueSpcificationetmthodesd
15、essai . 3Dfinitions PourlesbesoinsdelaprsenteNormeinternationale,ladfinitionsuivantesapplique: 3.1indice de brome: Masse,engrammes,debromeragissantsur100gdchantillon,dansdesconditions normalises. 4Principe Unemasseconnuedchantillon,dissoutedansunsolvantdtermin,maintenueentre0Cet5C,esttitrepar unesol
16、utionvolumtriquetitredebromurebromate.Lepointfinalindiquparunappareildetitrage lectromtriqueestatteintlorsquelaprsencedebromelibreprovoqueunchangementsubitdelaconductibilit lectriquedusystme. 5Produitsetractifs Aucoursdelanalyse,utiliseruniquementdesractifsdequalitanalytiquereconnue,etdeleauconforme
17、la qualit3delISO3696. 5.11,1,1Trichlorothane (CH 3 CCl 3 ). AVERTISSEMENTLe1,1,1trichlorothaneestdangereuxpourlenvironnement.Onrechercheactivement unsubstitutif. 5.2Mthanol (CH 3 OH). 5.3 Ioduredepotassium, solution150g/l. Dissoudre150gdioduredepotassium(KI)dansdeleauettendre1litre. 5.4Acidesulfuriq
18、ue, solutiondilue(1:5). Mlangersoigneusement1volumedacidesulfuriqueconcentrH 2 SO 4 , 98% ( m/m)(cestdiredefraction massique98%)minimumavec5volumesdeau. 5.5 Solvantdetitrage. Prparer1litredesolvantdetitrageenmlangeantlesvolumessuivantsdeproduits:714mldacideactique(5.9), 134mlde1,1,1trichlorothane(5.
19、1),134mldemthanol(5.2)et18mldelasolutiondacidesulfurique(5.4). ISO ISO3839:1996(F) 3 5.6Solutiondebromurebromate, c(Br ) mol / l 2 = 0 250 , . Dissoudredansdeleau51,0 g 0,1 gdebromuredepotassium(KBr)et13,92 g 0,01 gdebromatede potassium(KBrO 3 ),schs105Cpendant30min,ettendre1litre. NOTESilesindicesd
20、ebrome,surlesolfinesderfrenceindiquesdanslarticle7,obtenuesaveccettesolutionne sontpasdansleslimitesprescrites,ousilexistequelqueincertitudesurlaqualitdesractifsdebase,ilestrecommand de dterminerlaconcentration(mol/l)delasolutionenlatitrant,etdutiliserdanslescalculslaconcentrationainsiobtenue .Le mo
21、deopratoiredutitrageestlesuivant: Mettre50mldacideactique(5.9)et1mldacidechlorhydriqueconcentr(5.10)dansunefioleindicediodede500ml. Refroidirlasolutiondansunbaindeglacependantenviron10minet,toutenagitantcontinuellementlecontenudelafiole, ajouter,aumoyenduneburettetalonnede10ml,5,00ml0,01mldelasoluti
22、ondebromurebromatetitrerlavitesse de1ou2gouttesparseconde.Boucherimmdiatementlafiole,agiterlecontenu,laplacernouveaudanslebaindeglaceet ajouter5mldelasolutiondioduredepotassium(5.3)danslerservoirannulairedelafiole.Auboutde5min,enleverlaf iole dubaindeglaceetlaissercoulerlasolutiondioduredepotassiumd
23、anslafioleenenlevantlentementlebouchon.Agiter vigoureusement.Ajouter100mldeaudefaonrincerlebouchon,lerservoirannulaireetlesparoisdelafiole,ettitrer rapidementaveclasolutiondethiosulfatedesodium(5.7).Verslafindutirage,ajouter1mldelasolutiondamidon(5.8)e t titrerlentementjusqudisparitiondelacouleurble
24、ue.Calculerlaconcentration c 1 (Br 2 ),exprimeenmolesparlitre,dela solutiondebromurebromatedelafaonsuivante: c Vc V 1 00 1 2 = o V 0 estlevolume,enmillilitres,delasolutiondethiosulfatedesodiumncessairepourletitragedelasolutionde bromurebromate; V 1 estlevolume,enmilllilitres,delasolutiondebromurebro
25、mate(nominalement5,00); c 0 estlaconcentration,enmolesparlitre,delasolutiondethiosulfatedesodium; 2 estlenombredlectronstransfrslorsdelaractiondoxydorductiondubromurebromate. Recommencerletitragedelasolutionjusqucequedeuxrsultatssuccessifsnediffrentpasdeleurmoyennedeplusde 0,002mol/l. 5.7Thiosulfate
26、desodium, solutiondeconcentration0,1mol/l. Dissoudredansdeleau25,0g0,1gdethiosulfatedesodiumpentahydrat(Na 2 S 2 O 3 .5H 2 O)etajouter0,01gde carbonatedesodium(Na 2 CO 3 )pourstabiliserlasolution.tendre1litreetmlangersoigneusementenagitant. Titrerselonunemthodereconnuepourdonnerlaconcentrationavecun
27、eerreurinfrieure0,0002mol/l. Retitrerassezsouventpourdcelerdeschangementsdeconcentrationde0,0005mol/l. 5.8Amidon, solution. Broyer5gdempoisdamidonet5mg10mgdioduredemercure(II)(HgI 2 )avec3ml5mldeau.Ajoutercette suspension2litresdeaubouillanteetfairebouillirpendant5min10min.Laisserrefroidiretdcanterl
28、eliquide clairsurnageantdansdesflaconsbouchonenverrerod. AVERTISSEMENTLioduredemercure(II)esttoxique.Onrechercheactivementunsubstitutif. 5.9Acideactiqueglacial, depuretminimale99,0%( m/m)(cestdiredefractionmassique99,0%). 5.10Acidechlorhydrique, concentr,35,4%( m/m)deHCl(cestdiredefractionmassique35
29、,4%). 5.11Acidenitrique, concentr,69,0%70,5%( m/m)(cestdiredefractionmassique69,0%70,5%).ISO3839:1996(F) ISO 4 6Appareillage 6.1 Appareillagedetitragelectromtrique. Toutappareilconupourpratiquerdestitrages,avecdespointsfinalsrglslavance,peuttreutilis,avecune alimentationdecourantdepolarisationhautei
30、mpdancecapabledemaintenir0,8Ventredeuxlectrodesde platineetavecunesensibilittellequunevariationdetensiondenviron50mV,entreceslectrodes,suffisepour indiquerlepointfinal. NOTEDautrestypesdetitrimtreslectriquescommercialissainsiquecertainspHmtressontgalementappropris. 6.2 Rcipientdetitrage. Ilsagitdunr
31、cipientenverredoubleparoidenviron120mmdehauteuret45mmdediamtreintrieur,ettel quilpuissetremaintenudemanirecommodeunetempraturecompriseentre0Cet5C. 6.3 Agitateur. Toutsystmeavecagitateurmagntiquepeuttreutilis. 6.4 lectrodes. Utiliserunepairedlectrodesenfildeplatinedontchaquefilaenviron12mmdelongueure
32、t1mmdediamtre. Lesfilsdoiventtredistantsde5mmetenviron55mmaudessousduniveaudusolvantdetitrage.Nettoyerla pairedlectrodesintervallesrguliersavecdelacidenitrique(5.11)etrincerleauavantusage. 6.5 Burette. Toutsystmecapabledemesurerleractifdetitrageavecdesgraduationsaumoinstousles0,05mlpeuttre utilis. 7
33、Vrification Encasdedoutedanslapplicationdumodeopratoire,lesractifsetlestechniquesdoiventtrevrifispardes dterminationssurducyclohexneoududiisobutnefrachementpurifi.Oprerconformmentlarticle8,avec uneprisedessaide0,6g1gdecyclohexneoudediisobutne(voirtableau1),oude6g10gdunesolution 10%( m/m)(cestdireune
34、fractionmassiquede10%)decesproduitsdansle1,1,1trichlorothane(5.1).Siles ractifsetlestechniquessontcorrects,onobtiendradesvaleurscomprisesdanslesintervallessuivants: talon Indicedebrome Cyclohexne,purifi(voirnotes1,2et3) 187199(voirnote4) Cyclohexne,solution10% 1820 Diisobutne,purifi(voirnotes2et3) 1
35、36144(voirnote4) Diisobutne,solution10% 1315 NOTES 1Leschantillonspurifisdecyclohexneetdediisobutnepeuventtreprparspartirdeproduitsrichesencyclohexne distillantdanslintervalle81C83Cetdeproduitsrichesendiisobutne(isomredu2,2,4trimthylpent1neseulement ) distillantdanslintervalle100C102C,delafaonsuivan
36、te: ISO ISO3839:1996(F) 5 Mettre65gdegeldesiliceactiv(granulomtrie75m150m,prparpourproduireunepolymrisationminimaledes olfines)dansunecolonne,denviron16mmdediamtreet760mmdelongueur,comportantunrobinetsapartieinfrieure etcontenantunpetittampondelainedeverrejusteaudessusdecedernier.Uneburettede100mlco
37、nvient,outoutecolonne conduisantunrapporthauteur:diamtredegeldesilicedaumoins30:1.Tapoterlacolonneaucoursdelintroductiondugel pourassurerungarnissageuniforme. Danslacolonne,verser30mldolfinepurifier.Lorsquelolfinedisparatdanslegel,remplirlacolonneaveclemthano l (5.2).Rejeterlespremiers10mldeleffluen
38、tetrecueillirles10mlsuivantsconstituantlolfinepurifiepourlessaide lindice debrome.Mesurer20Cetnoterlamassevolumiqueetlindicederfractiondeschantillonspurifis.Rejeterlerestede leffluent. 2Silestncessairedeffectuerunedistillationdecesolfinescommetapedeprpurification,onmettraquelquespastill es dhydroxyd
39、edepotassium(KOH)dansleballondedistillationetladistillationneserapaspousseaudelde90%( V/V) (cestdiredefractionvolumique90%),demanirerduirelesrisquesdedcompositiondecertainsperoxydesqui peuventtreprsents. 3 Lesolfinesderfrencedonnantlesrsultatsprcdentssontcaractrisesparlespropritsindiquesdansle table
40、au1. 4Lesindicesdebromethoriquesducyclohexneetdudiisobutnesontrespectivementde194,5et142,4. Tableau1Propritsphysiquesdesolfinespurifies Compos Pointdbullition C Massevolumique20C kg/m Indicederfraction n D 20 Cyclohexne 82,583,5 810,0 1,4465 Diisobutne 101,0102,5 717,51,5 1,4112 8Modeopratoire 8.1Mettre10mlde1,1,1trichlorothane(5.1)dansunefiolejaugede50mlet,laidedunepipette,introduire uneprisedessaidontlamasseestchoisieselonlesindicationsdutableau2.Calculerlamassedelaprisedess